تسبیح موجودات از دیدگاه ابن عربی با تکیه بر فتوحات مکیه

thesis
abstract

هیچ چیزی نیست مگر اینکه خدای را با حمدش تسبیح می‏کند ولی شما تسبیحشان را درک نمی‏کنید. سوره اسراء آیه 44. پایان‏نامه بنده، تحقیق درباره کلمه تسبیح در موجودات عالم از دیدگاه قرآن و عرفا با نگاهی عمیق به کتاب فتوحات مکیه ابن‏عربی است. اینطور بیان می‏شود که تسبیح موجودات یکی از ریشه‏دارترین مباحثی است که نه تنها در متون اسلامی بلکه در ادیان الهی بیش از اسلام نیز مطرح بوده است و چگونگی تبیین آن علاوه برآن که در ایمان و اعتقاد انسان نسبت به مبدأ و معاد و سایر اعتقادات اصولی دین اثر می‏گذارد. متکلمین و دیگر کسانی که در طول تاریخ اسلام نمی‏خواستند از ظواهر دین پا فراتر نهند، بنابر مبنای خاصی که در خداشناسی و جهان‏شناسی و انسان‏شناسی داشتند آیات و روایات مربوط به تسبیح را بر معنای ظاهری آن حمل می‏نمودند و می‏گفتند : تسبیح عبارت است از تنزیهی که انسان هنگام مناجات و توجه به حضرت حق با الفاظ وارده از ناحیه شارع نسبت به پروردگار نموده و او را از نواقصی امکانی مبّرا می‏داند. ولی حق آن است که مسئله تسبیح مثل مفاهیم بسیار مشابه آن از قبیل تحمید و تکبیر و تهلیل و تقدیس و سجده و غیره که در قرآن و روایات و ادعیه به همه موجودات نسبت داده شده است، آن‏قدر عمیق و ریشه‏دار است که جز از لسان وحی و شاگردان حقیقی آن که از سرچشمه وحی سیراب شده‏اند، نمی‏توان از دیگری انتظار استقامت بر صراط مستقیم را داشت. در قرآن کریم حدود صد آیه در باره تسبیح موجودات اِسناد داده شده است. بنابراین این تحقیق با استفاده از تفاسیر قرآن مخصوصاً تفسیر المیزان و سوره حمد امام خمینی و نظرات دیگر اساتید و از همه مهمتر از 4 جلد کتاب فتوحات مکیه ابن‏عربی 6 جلد کتاب فتوحات (عثمان یحیی) و ترجمه فارسی آن تهیه و تنظیم شده است. امید است که مقبول حضرت حق و اساتید محترم قرار گیرد. واژگان کلیدی: تسبیح، حمد، انسان کامل، عالم کبیر، اسماء، حقیقت محمدیه

similar resources

تسبیح موجودات غیر ذی‌شعور از دیدگاه قرآن

«تسبیح» به معنای تنزیهی است که توأم با علم و آگاهی باشد و از روی قصد صورت گیرد و تسبیح خداوند به معنای منزّه دانستن او از عیوب و نقایص امکانی است. «حمد» نیز به معنای ستایش فعل جمیل اختیاری است. وجه تقارن «حمد» و «تسبیح» در آیات مورد نظر این است که موجودات، با صفاتی خدا را حمد می‌گویند که محدود به حدود خود آنان است، ولی ذات خداوند منزّه از هر محدودیّت است. بنابراین، آمدن «حمد» و «تسبیح» در کنار هم،...

full text

احدیت کثرت و احدیت ذات در فتوحات مکیه محی‌الدین ابن عربی

بررسی و تحقیق در موضوع وحدت از منظر ابن عربی همواره محل بحث و چالش های فراوانی بوده است. محققان گاهی او را قائل به وحدت وجود و گاهی قائل به وحدت شهود بر شمرده اند. با اینحال، فتوحات وی حاکی از آن است که وی وحدت را متعلق به دو مرتبه می داند. 1- مرتبه الوهیت و 2- ذات. وحدت در ناحیه الوهیت -که مجموع اسماء و صفات حق تعالی است- وحدت در وجود است و وحدت در ناحیه ذات – که سوای اسماء و صفات و ظهورات است...

full text

تبیین فلسفی مسأله‌ی تسبیح موجودات از دیدگاه ملاصدرا

در فرهنگ اسلامی و قرآنی، تسبیح و عبادت خداوند مخصوص انسان نیست بلکه تمام هستی و پدیده‌های آن به زبان خاص خود، آن هم بر اساس آگاهی به تسبیح خداوند مشغول‌اند، به همین خاطر از زمان نزول قرآن تا عصر حاضر بحث تسبیح موجودات همواره از مباحث داغ مطرح شده در میان محققین هر دوره بوده، ولی این مسأله هم‌چون بسیاری از مسائل دیگر در حکمت متعالیه رنگ و بوی خاصی به خود می‌گیرد؛ ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف، عارف...

full text

کثرت گرایی در نجات از دیدگاه عرفان اسلامی (باتأکید بر آراء ابن عربی در فتوحات مکیه و فصوص الحکم)

کثرت گرایی که در مفهوم عام خود در مقابل انحصارگرایی است، به شاخه های بسیاری تقسیم می گردد که یکی از آنها کثرت گرایی در نجات است؛ به این معنا که نجات اخروی، فقط شامل حال پیروان یک دین نیست و از گستردگی و شمول، برخوردار است. این معنا، در فلسفه دین تبلور پیدا کرده است و در متون عرفانی قدیم کمتر با این وضوح بدان پرداخته شده است؛ با وجود این در کلام عارفان مسلمان می توان عباراتی یافت، که از نجات پیر...

جایگاه احادیث نبوی در فتوحات مکیه ابن عربی و نقد تعامل علم الحدیثی او با روایات

بررسی مهم ترین تألیف در حوزه عرفان نظری، یعنی فتوحات مکیه ابن عربی، گویای آن است که مؤلف این کتاب، روی کردهایی مختلف به احادیث پیامبر(ص) داشته است؛ چنان که در بیان موضوع های فقهی، به احادیث کاملاً توجه کرده و کنکاش هایی فقه الحدیثی، اعم از بررسی های سندی و متنی انجام داده است؛ اما درباره روایت های اعتقادی، هرگز چنین دقت هایی صورت نگرفته و مؤلف به انواع احادیث جعلی، ضعیف یا تقطیع و تأویل شده استن...

full text

تسبیح موجودات غیر ذی شعور از دیدگاه قرآن

«تسبیح» به معنای تنزیهی است که توأم با علم و آگاهی باشد و از روی قصد صورت گیرد و تسبیح خداوند به معنای منزّه دانستن او از عیوب و نقایص امکانی است. «حمد» نیز به معنای ستایش فعل جمیل اختیاری است. وجه تقارن «حمد» و «تسبیح» در آیات مورد نظر این است که موجودات، با صفاتی خدا را حمد می گویند که محدود به حدود خود آنان است، ولی ذات خداوند منزّه از هر محدودیّت است. بنابراین، آمدن «حمد» و «تسبیح» در کنار هم،...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023